Wanneer ik met ‘leken’ op het gebied van vertalingen over mijn vak praat, wordt er vaak gedacht dat er niets moeilijker kan zijn dan het vertalen van cultuurgebonden woorden in Frans. Meer dan eens wordt dan ‘gezellig’ genoemd, een woord dat lastig te vertalen is. In zo’n gesprek zal ik vervolgens niet ontkennen dat het vertalen van zulke woorden problemen kan opleveren, maar ik zal er dan bij zeggen dat een goede vertaler Frans daar wel raad mee zou moeten weten. Soms voegt een gesprekspartner daaraan toe dat de dagen van de vertaler zo langzamerhand wel geteld moeten zijn door de opkomst van Google Translate. In een dergelijk geval voel ik me echter genoodzaakt om e.e.a. te weerleggen.
Toegegeven, er is de laatste jaren veel veranderd in de vertaalwereld. Zo zie je bijvoorbeeld dat streamingdiensten als Netflix hun ondertitels door amateurvertalers laten verzorgen, waarvan we inmiddels wel weten dat die niet altijd aan de verwachtingen van het kijkerspubliek voldoen. Dat is overigens hun goed recht, want het vertaalvak is niet beschermd. Ook als je zelf een enkel woord, een zin of een compleet boek wil (laten) vertalen, hoef je tegenwoordig niet langer een professionele vertaler in te schakelen. Daar gebruik je Google Translate of een andere vertaalservice voor. Kortom, de professionele vertaler Frans lijkt het maar moeilijk te hebben. Het probleem is echter dat vertalingen die worden gedaan met diensten als Google Translate vaak kromme zinnen en stijlfouten opleveren. Wanneer ik bijvoorbeeld een zinnetje als ‘Iets voor zoete koek slikken’ invoer, komt er in het Frans een te letterlijke vertaling uit waar je niets mee kan: ‘Avaler quelque chose pour un gâteau sucré.’ Het Engelse resultaat is niet veel beter: ‘Swallow something for sweet cake.’ Dit komt doordat Google Translate niet snapt dat het hier om een uitdrukking gaat en dat er naar een Frans of Engels equivalent moet worden gezocht. Kortom, de vertaalslag wordt niet gemaakt. Als vertaler Frans zul je er bovendien op moeten letten dat je vertaling goed in de context van de tekst past. En een vertaling van een marketingtekst vraagt bijvoorbeeld om een andere toon dan die van een medische tekst. Er bestaat dus nog steeds een noodzaak voor menselijke vertalingen en dat zal ook niet veranderen, al kunnen de vertalingen van Google Translate je in sommige gevallen aangenaam verrassen.
Paul Groenen, in-house vertaler Frans.
Terug naar overzicht