Waar we vandaag de dag ook komen in Nederland, in de supermarkt, het openbaar vervoer of de horeca, het is voor de meesten van ons volstrekt normaal om met ‘je/jij’ te worden aangesproken door onbekenden. Ook in reclame-uitingen van bedrijven worden we dikwijls getutoyeerd. Natuurlijk zijn er in onze taal ook situaties waarin ‘u’ voor velen de norm blijft, zoals bij zakelijke uitwisselingen tussen onbekenden en in het contact met mensen die (veel) ouder zijn. Waar wij Nederlanders inmiddels redelijk gewend zijn aan dit verschijnsel, daar hebben de Fransen wat meer moeite met deze manier van aanspreken.
In Frankrijk neemt het vousvoyeren (‘u’ zeggen) weliswaar af, maar minder snel dan elders, zoals de Franse schrijver Étienne Kern constateert. Wel is het in Frankrijk steeds normaler om je directe collega’s te tutoyeren. Vousvoyeren kan immers voor een bepaalde afstand zorgen op de werkvloer en dat kan als onprettig worden ervaren. Je meerderen tutoyeren is echter wat minder gebruikelijk, want dat wordt soms als te informeel gezien en nadelig voor de hiërarchie binnen een bedrijf. Zo wijst een onderzoekje van een aantal jaar geleden uit dat 63% van de Fransen zijn of haar baas tutoyeert, wat ongetwijfeld fors minder is dan in Nederland. Niettemin gaat in Frankrijk het aloude principe ‘vrienden tutoyeer je, collega’s vousvoyeer je’ steeds minder op.
Vandaag de dag zie je dat bepaalde bedrijven hun Franstalige klanten op social media met ‘je/jij’ aanspreken, al stuit dat fenomeen meer dan eens op weerstand. Een mooi voorbeeld hiervan is multinational IKEA. Het zal niemand verbazen dat het Zweedse bedrijf haar Nederlandse klanten tutoyeert, maar merkwaardig genoeg doet het dat ook bij haar Duitse (die over het algemeen een sterke voorkeur hebben voor ‘Sie’), Waalse en Zwitserse klanten. Dat niet iedereen deze informele, amicale aanspreekwijze waardeert, bewijst de kreet “Non IKEA, tu n’es pas notre pote !” (“Nee IKEA, je bent onze makker niet!”) van een Zwitserse blogger. IKEA spreekt haar klanten in Frankrijk echter wel aan met ‘u’. Waarschijnlijk zal het concern dat nog wel een tijdje zo blijven doen, want op een onderneming als Adidas na durven weinigen af te stappen van het vousvoyeren in Frankrijk. Er zal immers rekening gehouden moeten worden met de gebruiken van het land. En om die reden adviseren we klanten die de afstand tot de lezer zo klein mogelijk willen maken om toch ‘u’ (‘vous’) aan te houden bij Franse vertalingen.
Terug naar overzicht